Kolka niemowlęca jest często spotykaną przypadłością u niemowląt. Rozwija się u 10 - 30\% dzieci. W zasadzie nie jest nawet traktowana w kategoriach choroby, lecz jako fizjologiczna dolegliwość pierwszych miesięcy życia dziecka. Nie wpływa negatywnie na rozwój dziecka i nie zaburza ważnych funkcji życiowych. Niemniej, ze względu na swój przebieg i dramatycznie wyglądające u malucha objawy, budzi spory niepokój u rodziców i nieodmiennie poczucie strasznej bezradności wobec cierpienia swojego dziecka.
Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą?
Kolkę niemowlęcą diagnozuje się wówczas, gdy pojawi się szereg charakterystycznych tylko dla niej objawów. Należą do nich:
- Czas występowania - kolki mogą pojawić się u niemowląt już w wieku od drugiego tygodnia życia aż do ukończenia około 5-6 miesiąca życia. Najczęściej utrzymują się od kilku tygodni do mniej więcej trzech miesięcy, dlatego niekiedy określane bywają jako "100 dni płaczu".
- Rodzaj symptomów - kolka objawia się nieukojonym płaczem i krzykiem, który może trwać nawet do kilku godzin i nic nie jest w stanie uspokoić i uciszyć dziecka. Nie pomaga kołysanie, karmienie, noszenie ani tulenie malca. Nie ma żadnej uzasadnionej przyczyny pojawienia się napadów bólowych, bardzo trudno im zaradzić i je uśmierzyć.
- Częstotliwość symptomów - sama kolka jest definiowana jako powtarzający się, miejscowy skurcz jelit. Faktycznie, napady bólu pojawiają się regularnie i okresowo, najczęściej kilka razy w tygodniu, w godzinach wieczornych i trwają co najmniej trzy godziny. Nie towarzyszą im żadne inne objawy chorobowe, jak np. gorączka lub innego rodzaju zaburzenia.
Jaki są objawy kolki niemowlęcej?
Objawy kolki są mnie więcej podobne u większości niemowląt, lecz nie u każdego dziecka muszą wystąpić wszystkie z nich. Do najczęstszych należą:
- Nagłe wybuchy płaczu, połączonego często z krzykiem, trwającego nawet wiele godzin. Płacz jest rozdzierający i intensywny.
- Czerwona buzia, wykrzywiona w specyficznym grymasie
- Wzdęcia brzuszka, odbijania, nadmierna produkcja gazów jelitowych
- Charakterystyczne podkurczanie nóżek i przyciąganie ich do klatki piersiowej lub, wręcz przeciwnie, wyginanie i prężenie się do tyłu
- Irytacja, złość, rozdrażnienie niemowlęcia, możliwe zwiększone napięcie mięśniowe
Jaki są przyczyny kolki niemowlęcej?
Podaje się wiele możliwych przyczyn, z powodu których dochodzi do wystąpienia kolek u niemowlęcia, lecz większość z nich ma często charakter przypuszczeń. Nie sposób jednoznacznie stwierdzić, jakie są dokładne przyczyny tej uciążliwej dolegliwości i jak można by potencjalnie jej zapobiegać.
Czy dieta ma wpływ na samopoczucie dziecka?
Kiedyś twierdzono, że dzieci, które są karmione modyfikowanym mlekiem są bardziej podatne na kolki niż niemowlęta karmione piersią. Ta teoria jednak się nie sprawdza, gdyż praktyka pokazuje, że w równym stopniu kolka może dotyczyć dzieci karmionych sztucznie, jak i tych na mleku matki. Mitem jest również to, że płeć dziecka ma znaczenie. To nieprawda, że chłopcy mieliby być bardziej narażeni na kolki niż dziewczynki.
Niewykluczone wydawało się, że dieta matki karmiącej piersią może mieć wpływ na wystąpienie kolek. Również ta teoria nie do końca znalazła potwierdzenie. Aktualnie zaleca się, aby kobieta karmiąca piersią po prostu odżywiała się zdrowo i racjonalnie, zapewniając sobie i dziecku właściwą podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin, biopierwiastków, kwasów tłuszczowych itd.
Jednak najbardziej prawdopodobne czynniki, które są przyczyną pojawienia się kolki, to:
- Niedojrzałość układu pokarmowego niemowlęcia - co jest kwestią naturalną i fizjologiczną. Dziecko rodzi się bowiem z niedojrzałym jeszcze układem pokarmowym i kolka może być odpowiedzią organizmu na niemożność poradzenia sobie z trawieniem pokarmu, niezależnie od tego, czy będzie to mleko matki czy modyfikowane
- Nietolerancja laktozy - która występuje zarówno w mleku modyfikowanym, jak i mleku matki
- Niewłaściwa technika karmienia - niemowlę ssące pierś albo butelkę może połykać zbyt dużo powietrza, co sprzyja powstawaniu wzdęć i w efekcie daje bolesne kolki. Może to być kwestia nieodpowiedniej pozycji przy karmieniu piersią lub nieodpowiedniej butelki. Czasem brak odbijania po nakarmieniu niemowlęcia może sprzyjać większemu ryzyku wystąpienia kolki, wskutek nagromadzenia się gazów w jego przewodzie pokarmowym. Niekiedy przekarmianie dziecka również może nasilać dolegliwości lub skłonności kolkowe.
- Nadwrażliwość na ból i/lub nietolerancja bólu -przyczyną może być nie w pełni jeszcze rozwinięty system nerwowy u niemowlęcia lub też może to być jego cecha osobnicza.
- Aspekty emocjonalne -dziecko, nawet bardzo malutkie, potrafi już odczuwać bodźce zewnętrzne z otaczającego go środowiska. Jeśli karmienie odbywa się w pośpiechu, mama jest nerwowa, niespokojna i pełna obaw, czy właściwie zajmuje się malcem, jeśli obecne są konflikty w domu, nieporozumienia i liczne napięcia emocjonalne - wszystkie te wrażenia docierają do dziecka i, być może, są przyczyną kolek o podłożu psychosomatycznym.
Jak zapobiegać kolkom u niemowlęcia?
Jeśli u niemowlęcia pojawiają się pierwsze objawy wskazujące na kolki, można zastosować kilka sposobów, które mogą zapobiec, złagodzić lub skrócić czas trwania tych dolegliwości:
- Zmiana techniki karmienia - u dzieci karmionych piersią warto dowiedzieć się, jaka powinna być prawidłowa pozycja przy przystawianiu dziecka do piersi. Natomiast u maluchów, pijących mleko z butelki, dobrym pomysłem jest zastosowanie specjalnych butelek antykolkowych, które zapobiegają połykaniu zbyt dużej ilości powietrza przy ssaniu.
- Probiotyki - flora jelitowa u nowo narodzonego dziecka jest jeszcze niedojrzała. Dobrze dobrane probiotyki mogą istotnie wesprzeć funkcjonowanie narządów trawiennych niemowlęcia i potencjalnie zapobiec kolkom lub złagodzić ich przebieg. Ma to szczególne znaczenie u dzieci urodzonych cesarskim cięciem, które nie miały styczności z dobroczynnymi bakteriami jelitowymi obecnymi w kanale rodnym matki. Probiotyki wspierają nie tylko pracę układu pokarmowego, lecz również korzystnie działają na odporność i chronią dziecko przed chorobami.
- Dieta matki - ma to znaczenie głównie w przypadku, gdy jedno lub oboje z rodziców cierpią na alergię i schorzenie to podejrzewa się również u dziecka. Profilaktycznie warto wówczas wykluczyć z diety matki karmiącej nabiał oraz potencjalne produkty nasilające objawy alergiczne.
Jak leczyć kolkę niemowlęcą?
Zanim zaczniemy leczyć niemowlę z powodu kolki, najpierw trzeba wykluczyć inne schorzenia, które mogą objawiać się podobnymi symptomami, np. zapalenie dróg moczowych, przy którym niemowlę zachowuje się podobnie jak przy kolce. Najlepiej wykonać badania moczu, a także skonsultować się z pediatrą celem dokładnego zdiagnozowania dolegliwości.
Jeśli już kolka zostanie rozpoznana, możemy pomóc dziecku na kilka naturalnych sposobów. Do najbardziej powszechnych i skutecznych należą:
- Ciepłe okłady - to podstawowa metoda przekazywana z pokolenia na pokolenie. Ogrzać dziecku brzuszek można przykładając ciepły termofor (uwaga! nie za gorący), ciepły ręcznik, wyprasowaną gorącym żelazkiem pieluszkę, ciepłym kompresem (dostępne w aptekach). Można położyć sobie malucha na własnym brzuchu i masować go delikatnie po pleckach. To pomaga wydalić gazy i może przynieść ulgę w kolce.
- Jednostajny szum - który może kojarzyć się niemowlęciu z czasem spędzonym bezpiecznie w brzuchu mamy, gdy słyszało nieustannie szum przepływającej krwi. Faktycznie, niektóre dzieci wydają się być znacznie spokojniejsze, gdy słyszą cichy, jednostajny szum, połączony jednocześnie z ciepłem. Dlatego wiele matek stosuje do tego celu np. suszarkę (bardzo delikatnie!), chociaż ostatnimi zaleceniami jest zastosowanie generatora dźwięku. Powinien on być umieszczony z dala od niemowlęcia, a dźwięk nie może być zbyt głośny.
- Ucisk, masaż - głaskanie i przytulanie nie tylko pozwalają na jednoczesny masaż brzuszka, jego rozluźnienie i uwolnienie gazów jelitowych, lecz także uspokajają czasem malucha, zapewniając mu poczucie bezpieczeństwa i bliskości rodzica. Pozwalają się wyciszyć i uśmierzyć nadmiar bodźców. Warto spróbować pozycji, w której niemowlę spoczywa na brzuchu na ramieniu rodzica ? w ten sposób brzuszek jest delikatnie masowany, dziecko jest przytulone i może nawet uda mu się zasnąć. Niemowlę uspokaja się, czując ciepło rodzica.
- Kołysanie - wielu rodziców doświadcza zbawiennego wpływu kołysania dziecka w wózku na spacerze lub podczas jazdy samochodem. Płaczące niemowlę uspokaja się pod wpływem delikatnych wstrząsów i zazwyczaj zasypia. Często jednak jest to rozwiązanie tylko na krótką chwilę, ponieważ dolegliwości wracają, gdy spacer lub przejażdżka się skończy.
- Leki homeopatyczne - są bezpieczne, niezależnie od wieku, również dla niemowląt i małych dzieci. Ich wybór zależy od indywidualnych objawów kolki u małego pacjenta. Ważne jest jak się dziecko zachowuje w trakcie napadu bólu i jakie są symptomy towarzyszące. Homeopatyczne granulki najlepiej rozpuścić w przegotowanej letniej wodzie i podawać z butelki ze smoczkiem. Gdy objawy są ostre i gwałtowne - często, nawet co 20-30 minut, przy ustępowaniu symptomów rzadziej.
Jakie leki homeopatyczne możemy stosować przy kolce niemowlęcej?
Leki te potrafią znacznie złagodzić lub całkowicie wyeliminować symptomy kolki. Dzięki takiej terapii niemowlę lepiej znosi ból, a dolegliwość może trwać krócej, pojawiać się rzadziej i przebiegać mniej intensywnie. Często polecane, skuteczne leki homeopatyczne na kolkę, to między innymi:
- Colocynthis - skuteczny lek w przypadku, gdy podczas kolki niemowlę zgina się w pół, silnie podkurcza nóżki pod siebie, kuli się i czerwienieje na buzi. Charakterystyczna jest tu pozycja zgięta wpół, co przynosi maluchowi ulgę, gdyż w takiej pozycji brzuszek jest silnie uciskany i dochodzi do wydalenia gazów. Pomocny bywa także uciskanie brzucha, a także noszenie dziecka w pozycji, w której następuje ucisk na brzuch. Pomaga często ciepło. Niemowlę zwykle jest pogodne i spokojne, jednak podczas ataku kolki staje się pobudzone, rozzłoszczone i poirytowane. Obfite oddanie gazów zwiastuje koniec napadu kolki.
- Magnesia phosphorica - to lek zalecany przy podobnych objawach, co Colocynthis. Tutaj również niemowlę się kuli, jest zgięte i podkurcza nóżki. Poprawę mogą przynieść ciepłe okłady lub ciepły termofor. Dziecko lubi też przytulanie i kołysanie, dzięki czemu trochę się uspokaja.
- Cuprum metallicum - przyniesie ulgę niemowlęciu, które w czasie ataku kolki charakterystycznie zaciska piąstki, jego buzia robi się czerwona i pojawia się na niej jakby skurcz. Dziecko wygląda jakby się złościło, chociaż jego płacz i krzyk są efektem silnego, skurczowego bólu. Często objawem towarzyszącym jest czkawka. Napad bólu ustępuje równie nagle, jak się pojawia.
- Magnesia carbonica - wskazane najczęściej wtedy, gdy niemowlę karmione jest mlekiem modyfikowanym. Po posiłku zazwyczaj mu się odbija, ulewa lub wymiotuje, oddawanie gazów przynosi ulgę, dzieci te czasem trudno przybierają na wadze. Charakterystycznym symptomem jest tu kwaśnawy zapach dziecka ? jego skóry, potu, stolców. Kolka występuje tu po posiłku, trwa kilka godzin, a niemowlę zasypia kołysane.
- Leki ziołowe - mało jest leków roślinnych wskazanych i bezpiecznych przy kolkach. Popularna herbatka z kopru włoskiego jest wiatropędna i przeciwskurczowa, lecz nasiona kopru zawierają substancje o charakterze estrogenów (żeńskie hormony płciowe), więc ich stosowanie u niemowląt (zwłaszcza chłopców) nie jest wskazane.
Lepiej na kolkę zastosować herbatkę z rumianku, który wykazuje działanie rozkurczające i przeciwzapalne oraz łagodzi podrażnienia przewodu pokarmowego.
Kolki ustępują zazwyczaj samoistnie u dzieci w czwartym lub piątym, najpóźniej w szóstym miesiącu życia. Wraz z wiekiem układ trawienny dziecka rozwija się i lepiej sobie radzi z trawieniem coraz bardziej urozmaiconych pokarmów. Dojrzewa też system nerwowy, dzięki czemu zwiększa się odporność na ból. Kolki odchodzą w zapomnienie.
Więcej o lekach homeopatycznych przy kolkach niemowlęcych przyczytasz tu: kliknij
